Het belang van ouders als onderdeel van het zorgteam op de couveuseafdeling. Daar schreven we de laatste tijd al veel over. Hoe belangrijk het is als ouders direct betrokken zijn bij de zorg voor hun te vroeg geboren baby in het ziekenhuis. Uit een grote Canadese studie is het grote belang hiervan nu opnieuw naar voren gekomen. Hieruit blijkt dat een grote betrokkenheid van ouders in de zorg voor hun kind, ervoor zorgt dat baby’s beter groeien. Maar ook dat zowel de baby’s als hun ouders hierdoor minder stress en angstgevoelens ervaren. Het zelfvertrouwen van ouders in de zorg voor hun baby wordt groter. Ook wanneer ze na de opname eindelijk thuis zijn.

Hieronder omschrijven we kort de studie en de resultaten. De conclusie is duidelijk en eigenlijk heel voor de hand liggend. En het fijne is, om ervan te kunnen profiteren, hoeven we eigenlijk helemaal niet zo veel te doen. En dat terwijl je kind er de rest van zijn leven van profiteert.

Zo veel mogelijk verzorginstaken zelf doen

Ouders worden momenteel al vanaf het begin af aan aangemoedigd om zo veel mogelijk verzorgingstaken in het ziekenhuis zelf te doen. Het probleem is alleen dat wanneer je wordt overvallen door een vroeggeboorte, je eerste reactie vaak is om je angstig en onzeker te voelen. Logisch, want je bent zojuist in een achtbaan terechtgekomen.

Ja, deze baby is van jou. Dat zeggen de dokters en de verpleegkundigen en zijn naam staat bij zijn couveuse. Misschien voel je het in het begin zelfs meteen al, hoewel dat vaak best even kan duren. In een eerder blog over samen zorgen beschreef ik dit gevoel. “Vanaf het begin werd ik door de verpleging begroet als ‘mama van Mischa’. Dat was wennen… Ik voelde ik me wel mama, maar hij voelde nog niet ‘van mij’. Mocht ik de deurtjes van de couveuse wel zomaar opendoen en hem aanraken? Of zou ik dat eerst moeten vragen?”

Verpleegkundigen kunnen hierin helpen

Je hebt na een vroeggeboorte nou eenmaal niet die negen maanden de tijd gehad om er naartoe te groeien dat je ouder wordt. Opeens ben je het gewoon. Het is daarom belangrijk dat verpleegkundigen ouders leren op welke manier zij zelf zo veel mogelijk voor hun baby kunnen zorgen. Hierdoor zal hun zelfvertrouwen groeien en zullen ze hun baby steeds beter te leren kennen.

Een taak voor jou als ouder

Ook jij als ouder hebt hierin een taak. Luister en leer, en neem initiatief. Dit is niet altijd makkelijk en zelfs niet altijd mogelijk, moeders kunnen vooral in het begin nog te zwak en/of ziek zijn. Het boek Zorgen voor je baby op de couveuseafdeling (te bestellen via deze link) staat vol tips en informatie over hoe je zelf zo veel mogelijk voor je baby kunt doen tijdens de ziekenhuisopname. Ook wanneer dit bijvoorbeeld vanwege je gezondheid in jouw situatie nog niet zo voor de hand ligt.

De studie: het effect van familiegerichte zorg in de NICU op baby’s en ouders

De studie, Effectiveness of Family Integrated Care in neonatal intensive care units on infant and parent outcomes: a multicentre, multinational, cluster-randomised controlled trial, werd afgelopen woensdag in the Lancelet Child & Adolescent Health journal gepubliceerd. In 2011-2012 werd de studie gestart in Canada, Australie en Nieuw-Zeeland. Er werden bijna 1.800 baby’s gevolgd, die allemaal voor 33 zwangerschapsweken geboren werden.

FICare: familie- en gezinsgerichte zorg

De helft van deze baby’s werd verzorgd volgens het familie- en gezinsgerichte zorgprogramma (FICare, Family Integrated Care), de andere helft op de ’traditionele’ manier.

Ouders die aan het FICare programma meededen, moesten minimaal zes uur per dag, vijf dagen per week beschikbaar zijn bij hun baby in het ziekenhuis. Drie weken lang kregen zij training en zij voerden zelf alle zorgtaken uit, zoals het voeden van hun baby, het in bad doen, aankleden, luiers verschonen, de temperatuur opnemen en orale medicatie toedienen. De baby’s in de andere groep werden vooral door verpleegkundigen verzorgd.

De uitkomst van de studie

Al na 21 dagen was er een duidelijk verschil in gewichtstoename te zien tussen de twee groepen. Baby’s die door hun ouders verzorgd werden, groeiden gemiddeld twee gram per dag meer. Gewichtstoename is voor prematuur geboren baby’s een belangrijke indicatie van de neurologische ontwikkeling, de ontwikkeling van de hersenen, wat ook op de langere termijn positieve effecten voor het kind heeft.

Daarnaast werd geconstateerd dat ouders uit de FICare groep meer zelfvertrouwen hadden en minder angstig waren dan de ouders in de andere groep. Wanneer zij eenmaal thuis waren met hun baby, lukte het de moeders uit de FICare groep daarnaast vaker om hun exclusief borstvoeding te geven.

Behandel ouders niet als bezoekers, maar als essentieel onderdeel van het medische team

De sleutel tot het succes van deze studie, is om ouders niet als bezoekers te behandelen, maar als essentieel onderdeel van het medische zorgteam. Dit zegt dr. Karel O’Brien, neonatoloog in het Toronto’s Mount Sinai Hospital en voorzitter van deze studie. Verpleegkundigen hoeven zich naast de medische behandelingen die zij blijven doen minder bezig te houden met zorgtaken. In plaats daarvan worden zij mentors en opleidingsdeskundigen voor de ouders.

Wat mij betreft waren ze dat allang en ik denk dat veel verpleegkundigen dit ook zo zien. Deze studie heeft prachtige uitkomsten. Maar voor ouders van prematuren is er dus eigenlijk niets nieuws onder de zon. Behalve dan dat het weer een keer extra bevestigd is. Ouders zijn van vitaal belang voor baby’s. Ook wanneer zij nog op de couveuseafdeling zijn opgekomen. Al snel kennen hun kind beter dan wie dan ook. Van deze liefdevolle zorg die alleen zij ze kunnen geven, zullen baby’s de rest van hun leven profiteren.

Meer informatie over familie- en gezinsgerichte zorg

Deze familie- en gezinsgerichte zorg is een belangrijk onderdeel van NIDCAP (Newborn Individualized Development Care and Assessment Programme), wat inmiddels in bijna alle ziekenhuizen wordt toegepast. Het ToP kinderfysiotherapieprogramma voor thuis is hier een logisch vervolg op.