Ik herinner me nog goed hoe ik me voelde, de eerste dagen dat mijn oudste in de couveuse lag. De dag voordat ik hem hier voor het eerst zag liggen was ik moeder geworden. Hier had ik maanden naartoe geleefd, maar toch was het onverwacht doordat hij zeven weken te vroeg kwam. De eerste dagen was ik te ziek om uit bed te komen en werd hij door verpleegkundigen bij me gelegd nadat ze mij met bed en al naar hem toe hadden gebracht. Toen ik eenmaal weer op de been was, ging ik zelf, op mijn sokken, naar hem toe. Daar lag hij dan, aan allerlei slange­tjes in zijn ‘glazen huisje’. Vanaf het begin werd ik door de verpleging begroet als ‘mama van Mischa’. Dat was wennen… Ik voelde ik me wel mama, maar hij voelde nog niet ‘van mij’. Mocht ik de deurtjes van de couveuse wel zomaar opendoen en hem aanraken? Of zou ik dat eerst moeten vragen? Omdat ik geen idee had wat er van me verwacht werd, stelde ik me de eerste dagen afwachtend af. Soms sloop ik ’s avonds laat naar boven naar de couveuseafdeling en zat uren op een krukje naast de couveuse, door het glas naar hem te kijken. Na een paar weken veranderde dat en voelde hij steeds meer ‘van mij’. Toch bleef ik constant rekening houden met wat ik dacht dat er op de afdeling in het ziekenhuis van me verwacht werd.

Toen besefte ik nog niet, hoe kon ik dat ook weten, dat ik niet alleen zijn moeder was, maar ook zijn belangrijkste verzorger. Ik dacht, ik weet nog niets, in het ziekenhuis weten ze het allemaal veel beter. Hoeveel het betekende dat ik hem al aan zijn huiltje herkende terwijl ik hem pas één keer gezien had, dat besefte ik niet.

Niets kan de liefdevolle zorg van ouders vervangen

De aanwezigheid van papa’s en mama’s op de babyafdeling is enorm belangrijk. Al snel ken je je eigen baby beter dan wie dan ook. Hoewel zorgver­leners je kind observeren, een dossier bijhouden en regel­matig bespreken hoe het met hem gaat, hebben zij niet die antenne die jij als ouder hebt voor je eigen kind. Er zijn zoveel verhalen van ouders die voelden dat het niet goed ging met hun kind, al voordat er aan de monitor en onderzoeken af te leiden was dat er iets mis was. Door zijn lichaamstaal te observeren, kan je je een beeld vormen van hoe je baby zich voelt, hoe hij groeit en verandert. Je leert zijn unieke karakteristieke eigenschappen kennen en bent steeds beter in staat om subtiele veranderingen waar te nemen waaraan je ziet of je kind zich onprettig voelt of bezig is ziek te worden. Je zal ook steeds beter gaan herkennen of je baby zich comfortabel voelt en ontspannen is.

Gezinsgerichte zorg (family centered care)

‘Gezinsgerichte zorg’ wordt gelukkig steeds vanzelfsprekender. Ouders zijn al vanaf de opname de belangrijkste verzorgers van hun kind. Hierin spelen niet alleen beide ouders een belangrijke rol, maar ook familie en vrienden om hen heen als belangrijk vangnet. Er komen steeds meer gezinssuites waar moeder (of vader) en baby 24 uur per dag samen kunnen verblijven tijdens de opname van een kind. Dit is een prachtige ontwikkeling, aangezien direct contact tussen ouders en baby zo belangrijk is. Zowel voor het ontwikkelen van een gezonde hechting, wat bij een vroeggeboorte soms langer kan duren (bijvoorbeeld na een keizersnede onder narcose, wanneer je direct na de bevalling van je kind gescheiden bent of wanneer je door jouw eigen gezondheid nog niet naar je kind kunt), als voor de groei en de ontwik­keling van de baby.

Je kind verzorgen, observeren en leren kennen

Door zo veel mogelijk bij je kind te zijn en zelf voor hem te zorgen, leer je je baby al snel kennen en zijn taal te verstaan. Als je alle activiteiten in de verzorging ziet als een gelegenheid om je baby te leren kennen, zal je hem steeds beter begrijpen en op hem af kunnen stemmen, waardoor je zelfvertrouwen als ouder steeds groter wordt. In het boek Zorgen voor je baby op de couveuseafdeling vind je tips over het zelf zorgen voor je baby in het ziekenhuis en lees je op welke manier je de ontwikkeling van je baby zo goed mogelijk kunt begeleiden.

Als ik terugdenk aan acht jaar geleden, vind ik het ontstaan van gezinssuites/couveusesuites een prachtige ontwikkeling. Wat zou ik dat fijn gevonden hebben! Op dit moment zijn het LUMC in Leiden en het Maxima Medisch Centrum in Veldhoven de enige twee academische ziekenhuizen met couveusesuites, het AMC en het VUmc in Amsterdam zullen rond 2020 volgen met een grote gezamenlijke afdeling. Het zal nog moeten blijken hoe het voor ouders zal zijn om 24 uur per dag op de intensive care-afdeling bij hun baby te zijn, omringd door monitors en piepjes. Ik denk dat juist dan het ‘samen zorgen’ en het vangnet van de familie rondom het gezin nog veel belangrijker gaat worden. Het moet heerlijk zijn om elke dag de hele dag bij je baby in het ziekenhuis te kunnen zijn, maar vergeet juist nu niet hoe belangrijk het is om ook tijd te nemen voor je eigen rust en herstel.

Dit artikel verscheen in het oktobernummer van Kleine Maatjes, het tijdschrift van de Vereniging van Ouders van Couveusekinderen en op de voorpagina van de novembereditie van de nieuwsbrief van Stichting Steun Emma Kinderziekenhuis AMC komt een ingekorte versie.

Vind je het leuk om de poster uit te printen die in het midden van het oktobernummer van Kleine Maatjes stond en die wij naar alle ziekenhuizen hebben gestuurd? Dan kan je hem hier downloaden.

17 november 2017 is het Wereld Prematurendag. Sinds 2015 werken de Vereniging van Ouders van Couveuse­kinderen, Kleine Kanjers, Stichting Earlybirds Fotografie, Luflie en Een giraf is geen aap samen onder de naam SOCK (Samenwerkende Organisaties voor Couveusekinderen), met als doel couveuseouders een hart onder de riem te steken en de bekendheid rondom vroeggeboorte en alles hier omheen vergroten. Dit jaar is ons thema ‘Samen zorgen’.